Park Oliwski im. Adama Mickiewicza – zabytkowy park w gdańskiej dzielnicy Oliwa, nad Potokiem Oliwskim. Powierzchnia parku wynosi 11,3 ha.

Początkiem dzisiejszego parku był przyklasztorny ogród założony przez cystersów. Prawdopodobnie był położony po wschodniej stronie starej siedziby opatów z XV wieku, dalej do Zatoki Gdańskiej rozciągał się nadmorski las, który rozcinał Potok Oliwski. Po wzniesieniu przez opata Franciszka Zaleskiego pod koniec pierwszej połowy XVII wieku nowej siedziby opatów, ogród został poszerzony w kierunku południowo-zachodnim, stykając się ze starszym ogrodem klasztornym.

Plan parku z 1792
Nowego kształtu nabrał ogród z inicjatywy opata oliwskiego – Jacka Józefa Rybińskiego; jego wykonawcą został Kazimierz Dębiński z Kocka. Projekt był dziełem ogrodnika Hentschla, czerpiącego inspiracje z założeń ogrodowych André Le Nôtre. Powstała wtedy barokowa część parku, dziś nazywana częścią francuską. Przed frontem rezydencji opackiej (obecnie Oddział Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku) utworzono parter kwiatowo-trawnikowy otwierający się w stronę dużego prostokątnego stawu usytuowanego prostopadle, wzdłuż osi wschodnio-zachodniej[5]. Wzdłuż tej samej osi powstała Aleja Lipowa. Jej przedłużeniem na wschodnim końcu jest ujęty szpalerem drzew staw, który przez długie lata tworzył iluzję zwaną Książęcym Widokiem (optycznie staw łączył się z wodami odległej o kilka kilometrów Zatoki Gdańskiej. Obecnie morze zasłonięte jest przez drzewa). Powstały cieniste aleje zwane bindażami. Założenie przetrwało do dziś prawie w niezmienionym stanie.

Alejka nad stawem
Równolegle do stawu i Alei Lipowej powstał kolejny parter ogrodowy – Paradisium z pomnikiem Mickiewicza. Przy jednej z alejek tej części parku znalazły się Groty Szeptów.

W 1782, po śmierci opata Rybińskiego, król pruski zamianował opatem Karola Hohenzollern-Hechingen, który sprowadził do Oliwy Jana Jerzego Saltzmanna, syna nadwornego ogrodnika, twórcy królewskich ogrodów w Poczdamie. Saltzmann zgodnie z ówczesną modą starał się imitować naturę w oparciu o popularne w tych czasach wyobrażenia o chińskich ogrodach. W północnej części parku, dziś zwanej chińsko-angielską (lub angielską), stworzone zostały kręte ścieżki i zbiorniki wodne naśladujące dziką przyrodę oraz urządzenia parkowe (altany, pawilony, świątynie, znane z zachowanego planu parku z 1792). Z tym okresem funkcjonowania wiązany jest fragment muru ogrodzenia, odkryty w trakcie prowadzenia nadzoru archeologicznego w styczniu 2016. Zachowały się dwa sztuczne pagórki po północnej stronie parku i kaskada na Potoku Oliwskim (najprawdopodobniej powstała w miejscu, istniejącego tutaj do XVI wieku, dawnego młyna).

Pewien wpływ na kształt oliwskiego parku mógł mieć miłośnik ogrodów biskup Ignacy Krasicki, który był częstym gościem zarówno opata Rybińskiego jak i Karola Hohenzollerna.

Po sekularyzacji klasztoru (1831) i śmierci ostatniego opata oliwskiego Józefa Hohenzollern-Hechingen (1836) park przeszedł na własność państwa pruskiego, a inspektorem parku (do 1881) został Gustaw Schöndorf. Pod jego zarządem park nabrał charakteru otwartego dla publiczności ogrodu dendrologiczno-krajobrazowego.

Groty Szeptów, ok. 1900
Kolejne zmiany w parku to dzieło inspektora Ericha Wocke, zarządzającego ogrodem w latach 1899-1929. W pobliżu starej oranżerii, w miejscu dawnego labiryntu, utworzył on około 1910 alpinarium i sprowadził do Oliwy szereg alpejskich roślin. Sama oranżeria została przebudowana w tym czasie w cieplarnię i niedużą palmiarnię, rozbudowywaną kilkukrotnie po II wojnie światowej.

Popularność oliwskiego parku wzrosła, gdy w 1925 Oliwa stała się siedzibą biskupa gdańskiego, a pocysterski kościół został podniesiony do rangi katedry oraz gdy w 1927 w Pałacu Opatów otworzono placówkę muzealną Staatliche Landesmuseum für Danziger Geschichte.

Oś widokowa Książęcy Widok
W 1945, pod koniec wojny park został w znacznym stopniu zdewastowany, ale został mu przywrócony niemal poprzedni stan. Został wpisany do rejestru ochrony zabytków przyrody województwa gdańskiego, a w 1971 do rejestru zabytków miasta Gdańska. 1 listopada 1946 powstała w parku Stacja Aklimatyzacji Roślin. W latach 1952-1956 założony został Ogród Botaniczny w Oliwie. Uchwałą Miejskiej Rady Narodowej z 16 listopada 1955 park w Oliwie otrzymał imię Adama Mickiewicza, a pomnik tego ostatniego miał w parku zostać ustawiony[10]. Wiosną 1976 w parku znalazła swoje miejsce Galeria Współczesnej Rzeźby Gdańskiej. Ekspozycja powstała z inicjatywy gdańskich rzeźbiarzy i Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Najmłodszymi częściami parku są: położony na południowo-zachodnim krańcu fragment pomiędzy ul. Opata Jacka Rybińskiego a budynkiem Gdańskiego Seminarium Duchownego – dawny ogród użytkowy cysterskiego konwentu; oraz 2-hektarowy obszar dawnego folwarku Saltzmanna z XVIII-XIX wieku wokół dworu, przejętego w 2001 na biura przez firmę Doraco, obsadzony m.in. grabami pospolitymi i kasztanowcami czerwonymi Briotti, bukszpanem, lawendą wąskolistną i tawulcem pogiętym. Obszar ten udostępniono 22 maja 2015[.

Na obszarze parku znajduje się również Spichlerz Opacki (Oddział Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku).

W maju 2016 rozpoczęła się przebudowa trzech kładek dla pieszych, która zakończyła się w lipcu tego samego roku.

We wrześniu 2017 rozpoczęła się budowa nowej rotundy Palmiarni.

W październiku 2021 poinformowano, że w listopadzie tegoż roku Palma znajdująca się w nowej rotundzie Palmiarni w Parku Oliwskim zostanie wycięta i zastąpiona innymi okazami roślin. Również w październiku tegoż roku Zarząd Dzielnicy Oliwa złożył zawiadomienie do prokuratury w sprawie obumarcia 180–letniego daktylowca w Parku Oliwskim; w listopadzie tegoż roku zawiadomienie w tej sprawie złożył również Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków. W grudniu 2021 daktylowca wycięto.

Podczas wichury w styczniu 2022 powalonych zostało w Parku kilkanaście drzew. Źródło – wikipedia.org